Dat was een gedenkwaardig NOS journaal gisteren: een vol halfuur uitzending gewijd aan het nieuwsfeit dat een schaatswedstrijd (ok, de elfstedentocht) niet ging plaatsvinden. Ik hoop dat de eindredacteur binnenkort een weblog publiceert over de manier waarop deze bijzondere uitzending tot stand is gekomen, want ik ben heel nieuwsgierig. Feit is dat de redactie niet WIST wat de Vereniging De Friesche Elf Steden ging aankondigen en dat is -in het licht van hoe dit soort dingen normaal gaan- opmerkelijk.
Ongewis?
Hetgevoel dat de redactie van het NOS journaal niet wist wat er ging komen bekroop me gaandeweg de uitzending. Ik heb een paar keer over de schouders van de regie mogen meekijken en dan zie je het vakwerk achter het journaal: een geoliede, indrukwekkende machinerie die draait op planning en voorbereiding. Tientallen onderdelen moeten tegelijk op hun plek vallen: de presentator, verslaggevers, filmpjes, graphics, ondertitels. Het valt pas op als het mis gaat, en dat is zelden.
Maar nu was van die geoliede machine weinig te merken. Ik kon mijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en vroeg het na afloop even aan verslaggever Jeroen Wollaars alias @wol, die terugtweette: ‘Klopt RT @michelvanbaal: nieuwsgierig: klopt het dat jullie voor aanvang 8u nog niet (informeel) al wisten wat het nieuws ging worden?’
Informele voorinformatie
Ze moesten de uitzending dus ‘blind’maken. Dat is opmerkelijk als je de samenwerking tussen voorlichters en journalisten een beetje kent. Het is niet ongebruikelijk om bij persconferenties en perspresentaties de redacties alvast te voorinformeren over het ‘nieuws’ dat bekend gemaakt gaat worden. Dat is in ieders belang: de redactie kan dan een betere afweging maken of er een televisieploeg gestuurd moet worden, alvast de juiste deskundigen benaderen en geschikt beeldmateriaal zoeken. Ook voor de voorlichter is het handig: het voorkomt de teleurstelling van
het niet inlossen van geschepte verwachtingen en is dus goed voor de onderlinge relaties. Kortom: normaal gesproken is er een levendige informele uitwisseling van informatie achter de schermen om het proces van nieuwsgaring soepeltjes te
laten verlopen en dat is prima.
Maar nu niet…
Alleen dus NIET op 8 februari. Aan dat proces wilde (of kon?) de Vereniging De Friesche Elf Steden blijkbaar niet meedoen. Dat gaf de redactie van NOS journaal vermoedelijk een vrij zeldzaam probleem. In tegenstelling tot de precisieproductie die ze normaal gesproken draaien, moesten ze beginnen aan een ongewis avontuur. De kijker kreeg een gedenkwaardig NOS journaal voorgeschoteld dat tien minuten persconferentie liet zien, gevolgd door drie verslaggevers ter plaatse die inhoudelijk weinig toe konden voegen (waaronder eerder genoemde @wol). Een vol half uur NOS journaal.
Ik heb de indruk dat de redactie rekening had gehouden met positief nieuws, wat uiteraard veel meer zendtijd nodig gehad zou hebben. Konden ze niet terugschakelen naar een plan-B toen het nieuws negatief was? Was er wel een plan-B? Wat waren de overwegingen om het zo lang bij de persconferentie te blijven? NOS journaal vertel, ik wil het graag weten!
Elfstedenkoorts?
Of was de elfstedenkoorts op de redactie zo hoog opgelopen dat het niet doorgaan van de tocht der tochten simpelweg zo nieuwswaardig was dat er een halfuur NOS journaal mee gevuld moest worden? Gezien het feit dat de redactie deze studentengrap over digitaal stempelen klakkeloos overnam zonder ook maar een van de feiten even te checken, sluit ik dat niet uit. Dat is dan op zichzelf ook gedenkwaardig.
Michel
Het was een bijzonder journaal, inderdaad. Op grond van ijsdiktes en weersverwachtingen was vooraf duidelijk dat de kans op een elfstedentocht minimaal was, en toch wijst alles erop dat de hele NOS-redactie er van uit was gegaan dat hij wel zou doorgaan. Ik had sterk het gevoel dat er geen plan B was. De persconferentie werd een minuut of 20 live uitgezonden terwijl drie minuten hadden volstaan. Daarna volgden reportages die al irrelevant waren geworden. Wonderlijk. Hopelijk ook leerzaam.
Overigens ergerde ik me al de hele week aan de overdreven aandacht in het journaal voor de mogelijke elfstedentocht. Meer zendtijd dan klimaatverandering in dertig jaar heeft gekregen, durf ik te wedden. Daar zullen we later met verbijstering op terugkijken.
Elmar haalt me de woorden uit de mond. Hadden ze de weersvoorspelling bekeken op de NOS redactie dan hadden ze kunnen weten dat de kans op een Elfstedentocht nagenoeg nul was. Ze lijken er helaas niet van te hebben geleerd. Zo werden de korte journaals vandaag gevuld met items die dik aangezet werden: ‘de teleurstelling is groot in Friesland’. Waarna de gemiddelde Fries zegt ‘deze uitkomst hadden we wel verwacht’. Inderdaad, want in tegenstelling tot de NOS konden ze in Friesland wel een weersvoorspelling lezen. Er was er maar een die teleurgesteld kon zijn in deze tentoongespreide onkunde: de kijker.
@frank @elmar ja, voor mijn gevoel heerste de elfstedenkoorts vooral onder journalsiten. Maar het gaat me hier vooral om de vraag hoe deze uitzending tot stand is gekomen. Het valt me op dat de NOS redactie tegenwoordig af en toe (bijv via weblogs) een inkijkje geeft in de processen, afwegingen en dillema’s achter de schermen. Ik hoop dat ze dat in dit geval ook gaan doen!
Update: dat van het digitale stempelen blijkt geen studentengrap maar een actie van het VARA programma Rambam, om te testen of media hun bronnen checken. Zie hier: http://omroep.vara.nl/media/7058-RamBam