Hoe de media-aandacht voor ‘NanoFront’ ontstond…

Vorige week woensdag, 7 november, kreeg ik een mailtje van Cees Dekker, bionanoprof en directeur van ons gerenommeerde Kavli Instituut: <subject>: ‘strikt vertrouwelijk’. Cees had informele, maar sterke signalen:  binnenkort kregen we mogelijk het goede nieuws dat het NanoFront programma er door was. Of het niet verstandig was alvast over een persbericht na te denken?

Kijk, dat is prettig, wetenschappers die je al in een vroeg stadium ‘in the loop’ nemen. Het gaf ons een week voorbereidingstijd en die bleek heel hard nodig: het werd een PR-wedstrijd op een overvol speelbord. Uiteindelijk zouden maar heel weinig deelnemers nationale mediaandacht gaan krijgen. Voor de liefhebbers van dit genre, een kort verslag.

Witte rook
Op maandag (12 november) kwam het verlossende woord: <subject> “witte rook!!!!!”. Maar ook gelijk het probleem: het nieuws ging over zes projecten, allen internationale wereldtop en allemaal ongebruikelijk grote bedragen voor wetenschappelijk onderzoek. Daar waren een stuk of zes kennisinstellingen bij betrokken – allen in grote staat van opwinding- NWO uiteraard als adviseur en de Minister van OCW als financier. En die willen natuurlijk allemaal aandacht. Daarnaast moest OCW er uiteraard voor zorgen dat de aanvragers die niet gehonoreerd werden dat niet uit de krant moesten vernemen.

Het Ministerie zag uiteraard een kans om de minister in het zonnetje te zetten en besloot met NWO de primeur aan het NOS Journaal te geven. De datum verschoof van woensdag naar donderdag (naar ik vermoed vanwege het debat over de regeringsverklaring dat op woensdag nog teveel het nieuws beheerste).

Concurrentie
Oef. Twee problemen uit eerdere blogs: een onduidelijk embargo en een verhaal met heel veel sterke merken in de W van ‘Wie’. Zoals ik een eerder blog (‘de wet van het sterkste merk’) al eens opmerkte: journalisten houden niet van opsommingen van alle betrokken instellingen. En terecht: de nieuwsconsument wil en hoeft niet weten welke organisaties allemaal betrokken zijn. De meeste journalisten zullen het samenvatten als ‘zes onderzoeksteams van topwetenschappers‘ en geen of hooguit één organisatie noemen.

Mijn probleem was dat ik niet de hoofdbrenger van het nieuws was en niet over het embargo ging. Zo maar even wat journalisten bellen is niet netjes, die taak was voor de woordvoerders van OCW. Maar ik had wel ‘aanvullend nieuws’, dat niet in het persbericht van OCW/NWO zat, namelijk dat de universiteiten van Leiden en Delft 15 miljoen bovenop de 35,9 van OCW legden. Wat te doen? Lijdzaam afwachten? ‘Mijn’ nano-onderzoek is moeilijk in beeld te brengen en bij de ‘concurrentie’ zat mediageniek kankeronderzoek, dus dat is een recept voor vergetelheid.

Dus hoe krijg je dan je universiteit in de krant? Dan is er maar een uitweg: er heel hard voor werken.

Het spel om de knikkers
Dinsdagmiddag besloot het NOS Journaal het voor de journaals van donderdagochtend te willen meenemen, waarmee het embargo gezet was. Mag het dan ook al in de ochtendkranten? Ja, dat mocht.

Mijn NWO-collega was zo vriendelijk me te vertellen welke kranten OCW ging bellen, en wie bij NOS de contactpersoon was. Het lastige was dat ik niet precies wist wanneer OCW op woensdag de redacties ging bellen, dus ook niet wanneer ik dat kon doen. Het leidde tot hele ingewikkelde telefoongesprekken. Bij de Volkskrant ging het soepel, daar weet de redactie goed wat er speelt en wie er wat doet, dus daar had ik zo de juiste persoon aan de lijn. Het is me wel eens vaker opgevallen trouwens, dan krijg ik van een wetenschapsredacteur terug dat mijn naam net over de opinieredactie ging. Bij NRC ging het heel anders: daar wist de wetenschapsredactie niet waar ik het over had en moest ik op mijn schreden terug om bij NWO te achterhalen wie er bij de krant mee bezig was (dat bleek de onderwijsredactie).

Resultaat
Het was wel een exercitie met resultaat. Uiteindelijk dook Cees Dekker op in het ANP bericht (oa op nu.nl, vk.nl etc) en in het artikel van Trouw, waarmee we goeie zichtbaarheid kregen. Wellicht het meest vruchtbaar was een ingeving op vrijdagochtend. Ik tipte Cees Dekker de woordvoerder van de minister even te bellen. Bussemaker ging namelijk die avond naar De Wereld Draait Door om over het zwaartekrachtprogramma te praten. Zou de minister niet even willen worden bijgepraat over het Nano-onderzoek als ze toch in de auto zat? Dat wilde de minister graag, zie hier het resultaat. 😉

Onbevredigd
Maar toch heb ik een onbevredigend gevoel, want het verhaal over de zwaartekrachtfinanciering (in brede zin) had volgens mij nog wel wijdere verspreiding kunnen krijgen. Het schenken van de ‘primeur’ aan het NOS Journaal en hun keuze voor een timing in de ochtend had tot gevolg dat bijvoorbeeld RTL Nieuws, NOSop3 en Hart van Nederland er -bij mijn weten- geen aandacht aan hebben besteed. Tegen de tijd dat ze er op konden schakelen was het eigenlijk al ‘oud nieuws’. En om nou te zeggen dat de NOS groot uitpakte? Mwao, voor een ‘exclusief’ verhaal vind ik 47 seconden wel vrij summier.

Persoonlijk ben ik sowieso geen voorstander van het ‘gunnen’ van zulke verhalen aan één medium. Dit was ‘hard nieuws’ en dan vind ik eigenlijk dat je alle media gelijk hoort te behandelen.

Loslaten
Was het niet beter geweest de embargotijd zelf te zetten (bijv op 18.00u ‘s avonds) en voorlichters van de instituten de ruimte gegeven om het verhaal te helpen verspreiden onder de paraplu van OCW/NWO? Ik vermoed dat dat de aandacht ervoor dan groter was geweest. Ook diverser en minder ‘gecontroleerd’ maar al met al voor de wetenschap (en dus ook voor NWO/OCW) veel groter.

Maar ja, dat is natuurlijk wel wijsheid achteraf.
Michel

foto: Tremani/Cees Dekkerlab