De genante waarheid over ‘het bankje’

Gisteren was waarschijnlijk mijn meest interessante PR dag ooit. Niet alleen won het Nuon Solar Team de World Solar Challenge, ongeveer tegelijkertijd publiceerde Nature de langverwachte studie over de Loophole Free Bell Test. En dat alles terwijl ik zelf in Australië zat. Ik was graag quantum mechanisch op twee plekken tegelijk geweest 😉 (dank collega’s voor de hulp). Met het Bell experiment ben ik dik een jaar bezig geweest. Je hebt er op mijn blog al veel over kunnen lezen (1,2). Nu het achter ons ligt: er is nog één verhaal dat ik niet verteld heb. Omdat het nog steeds het schaamrood op mijn kaken jaagt, en dat nota bene bijna in een grote nationale krant terecht kwam. Nu de hectiek een beetje achter ons ligt, vooruit, voor de draad ermee: de genante waarheid over ‘het bankje’.

Visueel
Het grote probleem van communicatie over quantum mechanica is simpel: een verhaal kan nog zo belangrijk, indrukwekkend of baanbrekend zijn, als je het niet kunt zien wordt het lastig. Dan wordt het tijd voor de trukendoos: hoe maak je het dan toch visueel? Bij dit experiment was het me al snel duidelijk dat de fascinatie van dit verhaal bij Albert Einstein lag. Dit experiment gaat over het fundament van ons wereldbeeld, over hoe de wereld in elkaar zit. En over het feit dat Einstein (wiens grootheid onbetwist is) op dat terrein ongelijk had. Maar hoe betrek je Einstein daar nou bij, aangezien de man al weer decennia niet meer onder ons is?

Bankje!
Ik zag de oplossing nog niet, tot ik een jaar geleden toevallig deze tweet zag langskomen:

Iemand interesse in een levensgrote Einstein-pop die op een bankje zit? http://t.co/ayjDCpOc3r

— Coen Brummer (@coenbrummer) September 5, 2014

Ik mailde ‘m gekscherend aan Ronald: ‘Kopen? Kan ie in de kelder meekijken? ;-)’ In eerste instantie was het wel een geintje, maar het idee begon in mijn hoofd te broeien. Had Einstein het eigenlijk niet verdiend om te mogen meekijken als de allerlaatste peiler onder zijn zo gekoesterde lokale wereldbeeld weggeslagen ging worden? Het beeld met het bankje bestond uit gegoten brons en moest minimaal iets van 5000 euro opbrengen, wat het me natuurlijk niet waard was. Maar als ik het nou eens zou kunnen huren?

Alphons
De mensen van veilingsite catawiki bleken bereid me direct in contact te brengen met Alphons, de eigenaar. En die zag het wederzijdse belang meteen in. Niet veel later hadden we een deal: voor een zeer schappelijk bedrag mocht ik het beeld een paar maanden huren. Het beeld verzekeren en laten ophalen had de nodige voeten in de aarde, maar om dit verhaal niet te lang te maken: begin maart stond het bankje in de ruimte die de onderzoekers als ‘Mission Control’ gebruikten, zodat Einstein postuum toch een beetje over de schouders van de onderzoekers kon meekijken. Ik kon het niet laten, ik twitterde vrolijk een foto:

Albert Einstein is in tha house 🙂 pic.twitter.com/Dn3H6Vbwo4

— Michel van Baal (@michelvanbaal) March 6, 2015

Het bankje leverde de eerste week flink wat aanloop op, aangezien het vanaf de gang goed zichtbaar was. Volgens de promovendi in de kamer kwamen er tientallen mensen even buurten om het beeld te bekijken. Het trok ook nog een vorm van onbedoelde aandacht: een journalist had mijn tweet gezien en mailde me of hij een highres mocht voor in de krant. Hij had een gaatje en dat leek ‘m wel een leuke. Na overleg met Ronald besloten we dat we dat nog een beetje vroeg vonden (achteraf bleek dat heel verstandig).

Kortom, ik was bijzonder tevreden met mezelf.

Tot ik op 19 maart een mailtje zag verschijnen in mijn mailbox. “it’s official…”

De man op het bankje was Einstein helemaal niet. Het was Mark Twain.

Update 29/10: dit blog haalde zowaar de Volkskrant

Update 2/11: en welja, Nature’s News Quiz 🙂