Waarschijnlijk is het de belangrijkste tip die ik mensen in mediatraining kan geven: leer comfortabel ‘dat weet ik niet’ te zeggen. In interviews kan het een verrassend krachtig antwoord zijn, maar vooral voor wetenschappers blijkt het moeilijk om te doen.
De meeste interviews van wetenschappers zitten in de categorie ‘expertise’: de wetenschapper wordt gevraagd om vanuit zijn deskundigheid een gebeurtenis in de wereld te duiden. Een overstroming, een rechtszaak of een vliegtuigongeluk, een nieuwe technologie. En dan ben jij de deskundige, een rol die media nog wel eens een beetje willen aandikken (hoi DWDD). Ze hebben natuurlijk de allerallerbeste deskundige in hun studio, liefst met kennis van mythische proporties. Dan maak je de drempel om iets niet te mogen weten wel heel hoog.
En het probleem is dat je natuurlijk niet alles kunt weten. En dat is helemaal niet nodig, want het publiek verwacht dat helemaal niet van je je als deskundige. Dat begrijpt echt wel dat je geen glazen bol hebt. De interviewer verwacht het eigenlijk ook niet: de meeste vragen die een interviewer stelt zijn bedoeld om de deskundige een goed en inhoudelijk verhaal te laten vertellen, meestal niet om een antwoord op de vraag te krijgen (bekijk dit interview van Ionica Smeets maar eens, dat we vaak als voorbeeld gebruiken in trainingen. Als ik ergens stop en vraag welke vraag haar een minuut geleden is gesteld, weet niemand dat meer).
In elk interview kan het gebeuren dat je een vraag krijgt waarop je het antwoord niet weet. Een krampachtige poging om een antwoord te vinden kan je hele interview om zeep helpen (of, in extreme gevallen, het einde van je politieke carrière zijn). Als je het niet weet, is er maar een goede oplossing: zeggen dat je het niet weet, en gebruik het moment om uit te leggen wat je wel weet, of waarom de vraag zo fascinerend is. Werkt prima, mits je daarna concreet en helder vertelt wat je allemaal wel weet.
Maar als je als deskundige op het schild der kennis bent gehesen, dan vraagt dat veel moed en ervaring. Of een beetje training, dat kan ook ;).
Michel
